Dünya Güç Görünümü WEO 2023 raporunda birinci kere mevcut siyasetlere dayalı olan bir senaryoda fosil ankarakazan.com yakıt talebinin tepe yapacağı öngörüldü Rapora nazaran global kömür petrol ve gaz talebi 2030 dan önce zirve yapacak
Uluslararası Enerji Ajansı IEA global güç bölümüne yönelik tahlil ve projeksiyonlar için en yetkili kaynak olarak kabul edilen Dünya Güç Görünümü WEO 2023 raporunu yayımladı
Hükümetlerin mevcut siyasetlerine dayanarak hazırlanan rapora nazaran pak güç teknolojilerine dayanağın artması ve dünya çapındaki yapısal ekonomik değişikliklerin fosil yakıtlar açısından büyük tesirleri olacak
FOSİL YAKIT HİSSESİNDE DÜŞÜŞ BEKLENTİSİ
Küresel kömür petrol ve gaz talebi 2030 dan evvel tepe yapacak Birinci defa bir WEO raporundaki mevcut siyasetlere dayalı olan bir senaryoda fosil yakıt talebinin tepe yapacağı öngörülürken global güç tedarikinde on yıllardır yüzde 80 düzeyinde kalan fosil yakıtların hissesi 2030 prestijiyle yüzde 73 e inecek Global güç bölümü karbon emisyonları da 2025 prestijiyle tepeyi görecek
Pik düzeyin akabinde düşüşe geçse de fosil yakıt talebi global sıcaklık artışını 1 5 dereceyle sonlandırmak için hala çok yüksek düzeyde kalacak Pak güçteki süratli büyümeye karşın global emisyonlar sıcaklık artışının yüzyıl sonuna kadar 2 4 dereceye ulaşmasına yol açacak biçimde yüksek kalabilir
TEMİZ GÜÇTE BÜYÜME
Temiz güç teknolojileri 2030 prestijiyle dünya güç sisteminde bugüne nazaran daha büyük bir rol oynayacak Yollardaki elektrikli araçların sayısı 10 kat artarken yenilenebilir gücün global elektrik üretimindeki hissesi bugünkü yüzde 30 düzeyinden yüzde 50 ye yaklaşacak
Yeni deniz üstü rüzgar gücü projelerine yeni kömür ve gaz santrallerinin üç katı yatırım yapılacak Ülkelerin mevcut siyasetleri ve iklim amaçlarına nazaran hareket etmeleri durumunda pak güçteki ilerleme çok daha süratli olabilir
Rapora nazaran yenilenebilir güç kaynakları 2030 a kadar oluşacak yeni elektrik üretim kapasitesinin yüzde 80 ini sağlayacak Güneş gücü tek başına bu büyümenin yarısını oluşturacak Bu büyüme hala güneş gücündeki potansiyelin altında kalacak
Dünyadaki güneş paneli üretim kapasitesi 2030 prestijiyle 1 200 gigavata ulaşırken kurulan güneş gücü santrali kapasitesi bu tarihte 500 gigavat düzeyinde olacak
Güneş gücünde 2030 a kadar 800 gigavat yeni kapasite oluşturulması halinde Çin deki kömürden elektrik üretimi yüzde 20 ve Latin Amerika Afrika Güneydoğu Asya ve Orta Doğu daki kömür ve gazdan elektrik üretimi yüzde 25 azalabilir
Bu kapsamda WEO 2023 dünyanın 2030 prestijiyle iklim gayelerine uyumlu bir patikaya girmesi için global yenilenebilir güç kapasitesinin üç katına ve güç verimliliğindeki düzgünleşme suratının iki katına çıkarılması fosil yakıt operasyonlarından kaynaklı metan emisyonlarının yüzde 75 azaltılması gelişmekte olan ekonomilerde yenilenebilir güç yatırımlarının üç katına çıkarılması için geniş çaplı finansman sistemlerinin oluşturulması ve fosil yakıt tüketiminin sistemli biçimde azalmasını sağlayacak tedbirler alınmasını içeren 5 unsurluk global bir strateji sunuyor
ORTA DOĞUDA Kİ TANSİYON BELİRSİZLİKLERİ ARTIRIYOR
Rapora nazaran İsrail Filistin ortasında devam eden çatışmaların dikkatleri tekrar güç güvenliğine yönelik kaygılara çevirdiği ve birçok ülkenin geçen yıl başlayan güç krizinin tesirleriyle gayret ettiği bu periyotta güç güvenliği giderek zorlaşıyor
IEA in kurulmasına yol açan petrol krizinden 50 yıl sonra yaşanan Orta Doğu daki endişe verici durum inatçı enflasyon ve yüksek borçlanma maliyetlerinin tesiri altındaki istikrarsız dünya iktisadı için daha fazla belirsizlik yaratıyor
DOĞALGAZIN ALTIN ÇAĞINDA SONA DOĞRU
Rusya nın Ukrayna daki savaşın akabinde Avrupa ya gaz akışını büyük ölçüde kesmesiyle güç güvenliği telaşları ve fiyat şoklarının yaşandığı gaz piyasalarında birkaç yıl içinde baskıların azalması bekleniyor
Dünyada 2025 ten sonra faaliyete geçecek yeni sıvılaştırılmış doğalgaz LNG projelerinin 2030 a kadar yıllık 250 milyar metreküplük ilave kapasite oluşturacağı öngörülürken bu sayı bugünkü toplam LNG tedarik kapasitesinin yüzde 45 ine karşılık geliyor
Güçlü kapasite artışı fiyatlardaki baskıyı azaltarak tedarik kaygılarını de hafifletirken global gaz talebindeki büyümenin yavaşlaması ve gazın altın çağının sonuna yaklaşması nedeniyle kelam konusu kapasite artışı tıpkı vakitte arz fazlası yaratma riski de taşıyor
Gaz talep artışındaki yavaşlamaya bağlı olarak Rusya nın müşteri tabanını genişletmek için hudutlu fırsatları olması bekleniyor
Rusya nın milletlerarası gaz ticaretinde 2021 de yüzde 30 olan hissesinin 2030 da yüzde 15 in altına düşeceği hesaplanıyor
İŞ BİRLİĞİNİ ATIRMA ÇAĞRISI
IEA Başkanı Fatih Birol rapora ait değerlendirmesinde pak güç dönüşümünün dünya çapında ve durdurulamaz bir düzeyde olduğunu belirterek Enerji dönüşümü bir eğer sıkıntısı değil yalnızca ne kadar erken problemi ve dönüşüm ne kadar erken olursa hepimiz için o kadar uygun olacak Hükümetler şirketler ve yatırımcıların pak güç dönüşümünü engellemek yerine ardında durması gerekiyor Burada yeni iş ve fırsatlar daha fazla güç güvenliği pak hava güce erişim ve herkes için daha inançlı bir iklimi oluşturacak muazzam yararlar var tabirlerini kullandı
Geleneksel güç piyasalarındaki mevcut gerginlik ve dalgalanmalara dikkati çeken Birol şunları kaydetti
Bunları dikkate aldığımızda petrol yahut gazın dünyanın güç ve iklim geleceği için muteber seçenekler olduğuna yönelik tezler her zamankinden çok daha zayıf Her ülkenin kendi yolunu bulması gerekli lakin pak güç dönüşümünü hızlandırmak için uluslararası iş birliği hayati kıymette Bilhassa emisyonların azalma suratı büyük ölçüde dünyanın süratle büyüyen ekonomilerindeki artan güç talebini karşılamada oluşturulacak sürdürülebilir tahlillere bağlı Bütün bunlar iş birliğinden geri adım atmanın değil iş birliğini iki katına çıkarmanın kıymetine işaret ediyor AA